Wszyscy rodzice wyczekują pierwszych słów i zdań wypowiedzianych przez najmłodszego członka rodziny. Jednak, zanim usłyszymy pierwsze, wyraźne i zdecydowane słowa od naszego dziecka, powinniśmy oczekiwać innych, istotnych dla rozwoju mowy dziecka, elementów.
Jak przebiega rozwój mowy dziecka?
Pierwszy dźwięk wydawany przez noworodka to płacz. To jedyny sposób dziecka na komunikowanie swoich potrzeb. Około 2 lub 3 miesiąca życia w mowie niemowlęcia pojawiają się dźwięki przypominające samogłoski. Głużenie to charakterystyczne i często spotykane: uuuuu, aaaa, eeeee. U niektórych dzieci, można usłyszeć także dźwięki gardłowe i tylnojęzykowe, np. gggggggg, grrrrrrr. Co bardzo ważne, dzieci które nie słyszą także wydają dźwięki w okresie głużenia.
Następnym etapem rozwoju mowy dziecka jest pojawienie się gaworzenia. Są to dźwięki sylabowe, często powtarzane po rodzicach i opiekunach. Pojawiają się też ciągi sylab, m. in. tatata, pupupu, bebebe. Rodzice często mylą gaworzenie z mową, ponieważ dzieci powtarzają intonację, tempo i melodię języka mówionego. Jeżeli rozwój mowy dziecka nas niepokoi, nie zauważamy charakterystycznego gaworzenia, warto udać się na konsultację do specjalisty, najlepiej logopedy lub neurologopedy. Brak tego etapu rozwoju mowy, może świadczyć o problemach w rozwoju dziecka.
Zanim dziecko zacznie mówić pierwsze słowa, zaczyna rozumieć znaczenie słów. Rozumienie słów można zaobserwować, np. gdy dziecko zaczyna rozumieć proste polecenia i reagować na swoje imię.
Bardzo ważnym elementem rozwoju mowy dziecka jest pojawienie się gestu wskazywania palcem. Można go zaobserwować pomiędzy 9 a 12 miesiącem życia. Według niektórych badaczy, pojawienie się gestu wskazywania jest fundamentem rozwoju mowy dziecka. Dzieci w normie rozwojowej używają gestu wskazywania do:
- niewerbalnego zadawania pytania “co to jest”
- wyrażenia prośby: “daj mi to”
- zwrócenia uwagi dorosłego opiekuna: “patrz tam”
- odpowiadania na pytania dorosłego: “a gdzie jest kwiatek.”
Jeżeli po skończonym pierwszym roku życia, dziecko nie wskazuje palcem, warto udać się na konsultację.
HAU, KO KO – czyli pierwsze słowa dziecka
Okres pomiędzy 1 a 2 rokiem życia dziecka to bardzo intensywny czas w rozwoju mowy dziecka. Niemal codziennie dziecko uczy się wypowiadać lub rozumieć nowe słowa. Początkowo dziecko może używać sylab i innych dźwięków, które będą pełniły funkcję słów, np. siii – jako określenie wody, hau – piesek, czy też: mu – krowa. Kolejnym etapem rozwoju mowy dziecka jest pojawienie się słów złożonych z dwóch takich samych sylab: tata, mama, baba, bo bo, a także wyrazów jednosylabowych: tak, nie, pan, daj.
Ostatnim etapem pojawiania się słów to tworzenie słów z dwóch (lub więcej) różnych sylab, np. auto, buty, mata.
Warto wiedzieć, że tworząc słownik mowy dziecka, należy uwzględniać w nim wszystkie dźwięki, którymi dziecko określa dany przedmiot lub osobę.
W momencie, gdy dziecko zaczyna mówić pierwsze słowa, można zaobserwować tzw. echolalie rozwojowe. Polegają ona na powtarzaniu przez dziecko słów prostych w budowie.
